Review: The Meek One

The Meek One by Fyodor Dostoyevsky
My rating: 5 of 5 stars

The Meek One is een kortverhaal dat Dostoyevsky baseerde op een nieuwsbericht. Hoewel een vrij kort verhaal is het toch typisch Dostoyevsky. Een huwelijk dat problematisch tot stand kwam loopt tragisch af. Bij het lichaam van zijn dode, jonge vrouw vertelt de man zijn verhaal aan onbekenden (rechters? zijn geweten? de lezer? het is niet duidelijk) en probeert ondertussen zelf ook te achterhalen wat de achterliggende oorzaken van het drama zijn. Daardoor zien we niet enkel dat de man tijdens zijn korte huwelijk volledig blind was voor zijn vrouw als volwaardig mens maar ook achteraf nog altijd niet buiten zijn eigen waanbeelden en overtuigingen kan of wil denken en leven.
Het is pijnlijk om te lezen hoe de man door hardnekkige vooroordelen, halve leugens, pover egoïsme, valse eer, waanzin, onmacht zijn eigen leven, maar vooral dat van zijn jonge bruid tot een hel maakt. Door voortdurend verdraaien van fantasie en feit probeert hij alles goed te praten tegenover de toehoorder, maar ook -of vooral?- tegenover zichzelf. Hij verdraait en verklaart in een poging geen schuld te moeten bekennen. De oorzaken van de problemen en misverstanden liggen bij het noodlot of bij de anderen. Het pleidooi is wanhopig, niet rechtlijnig, nauwelijks samenhangend. Het voelt als een kwelling voor de man om zonder succes, hij lijkt dat soms te beseffen, zijn geweten te willen schoonwassen. Voor de lezer blijft het een raadsel of de man werkelijk zo gestoord is, oprecht goede bedoelingen had of enkel die rol speelt als ultiem reddingsmiddel.
Omdat verschillende, zo niet alle, waanbeelden en gebreken van de man herkenbaar zijn bij de mens als soort en bij de mens als individu, in deze dus bij mezelf, bekruipt je wel een ongemakkelijk gevoel. Terwijl je als lezer (of rechter, of geweten) niet anders kan dan de man veroordelen heb je toch het nare gevoel dat hij uiteindelijk ook maar slachtoffer is en dat je zelf, door te oordelen, geen stap hoger op de morele ladder staat dan hem.
Fjodor Dostoyevski leverde met 'The Meek One' een stukje klasse van nauwelijks zestig pagina's.

View all my reviews